Nhớ nàng Kiều
Ngày xuân,thả dáng cùng bạn bè cháu con dạo phố, chợt nhớ đến chị em Thúy Kiều.Hai năm rồi không dạy truyện Kiều.Nhưng lòng ái mộ về vẻ đẹp của nàng Vân và nỗi ám ảnh về đôi mắt nàng Kiều thì vẫn còn đó. Trong phút trà dư tửu hậu ,tôi vẫn ngân nga lẩy Kiều :
…“Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn,nét ngài nở nang
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da
Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn
Lan thu thủy, nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm,liễu hờn kém xanh
Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một tài đành hoa hai
Thông minh vốn sắn tính trời
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm
Cung thương làu bậc ngũ âm
Ngề riêng ăn đứt hồ cầm một trương…”
(Truyện Kiều –Nguyễn Du)
Tôi đã ước mình là một họa sĩ để có thể vẽ nên những bức tranh tuyêt tác về cái đẹp.Nhưng tiếc thay tôi chỉ có thể mô tả bằng lời.
Vân đẹp quá.Vẻ đẹp quyền quý cao sang của người thiếu nữ sống trong nhung lụa.Một tiểu thư đài các,lá ngọc cành vàng: da trắng như tuyết, môi đỏ như son,khuôn mặt hiền lành phúc hậu,mái tóc tựa như mây khói …Mỗi lời Vân nói là hoa tuôn ,ngọc chạm.. .Cái đẹp của Vân là cái đẹp chuẩn mực.Không những thế vẻ đẹp ấy có phần vượt trội hơn cả chuẩn mực .Thế nên tạo hóa phải e nhường.(Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da).
Nhưng xem Vân tôi cứ thấy cái gì đó như là khuôn mẫu, mực thước đến mức nhàm chán.Dường như có sự thiếu hụt trong bức tranh của tạo hóa chăng?Tôi tìm tòi trong bức tranh nàng Vân, cố tìm đường đi vào tâm hồn nàng,nhưng tuyệt nhiên thật là khó khăn
Lần thứ nhất tôi tìm thấy tâm hồn Vân khi đứng trước mộ Đạm Tiên.Vân đã cười nhạo chị khi thấy Kiều khóc than cho một kiếp tài hoa bạc mệnh
…”Vân rằng chị cũng nực cười
Khéo dư nước mắt khóc người đời xưa”…
Khi Kiều đau đớn trao mối tình đầu và những kỉ vật của mình cho Vân trước khi tạ từ gia đình đi theo Mã Giám Sinh ,Vân thản nhiên trêu đùa
…”Nỗi nàng Vân mới rỉ tai
Chiếc thoa này với tờ bồi ở đây
Này cha làm lỗi duyên mày
Thì thôi lỗi ấy sau này đã em “…
Trong suốt câu chuyện dài của Tố Như hình như Vân chưa hề một lần nhỏ lệ.
Có phải Cụ Nguyễn Du quên vẽ mắt nàng Vân.Hay bởi nàng vô lo vô nghĩ, vô tư đến vô tâm vô tình nên nàng chẳng cần dùng đôi mắt để nhìn đời ?
Thôi rồi ! Vân là chuẩn mực của những người đẹp thụ đông, luôn chấp nhận thực tại.Chả đụng chạm đến ai ,cũng đừng mong ai động chạm đến mình .
Có trách Vân ta hãy trách tạo hóa trước.
Nên trời tha cho Vân,để cho nàng một cuộc sống yên bình không sóng gió
Ngày xuân,thả dáng cùng bạn bè cháu con dạo phố, chợt nhớ đến chị em Thúy Kiều.Hai năm rồi không dạy truyện Kiều.Nhưng lòng ái mộ về vẻ đẹp của nàng Vân và nỗi ám ảnh về đôi mắt nàng Kiều thì vẫn còn đó. Trong phút trà dư tửu hậu ,tôi vẫn ngân nga lẩy Kiều :
…“Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn,nét ngài nở nang
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da
Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn
Lan thu thủy, nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm,liễu hờn kém xanh
Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một tài đành hoa hai
Thông minh vốn sắn tính trời
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm
Cung thương làu bậc ngũ âm
Ngề riêng ăn đứt hồ cầm một trương…”
(Truyện Kiều –Nguyễn Du)
Tôi đã ước mình là một họa sĩ để có thể vẽ nên những bức tranh tuyêt tác về cái đẹp.Nhưng tiếc thay tôi chỉ có thể mô tả bằng lời.
Vân đẹp quá.Vẻ đẹp quyền quý cao sang của người thiếu nữ sống trong nhung lụa.Một tiểu thư đài các,lá ngọc cành vàng: da trắng như tuyết, môi đỏ như son,khuôn mặt hiền lành phúc hậu,mái tóc tựa như mây khói …Mỗi lời Vân nói là hoa tuôn ,ngọc chạm.. .Cái đẹp của Vân là cái đẹp chuẩn mực.Không những thế vẻ đẹp ấy có phần vượt trội hơn cả chuẩn mực .Thế nên tạo hóa phải e nhường.(Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da).
Nhưng xem Vân tôi cứ thấy cái gì đó như là khuôn mẫu, mực thước đến mức nhàm chán.Dường như có sự thiếu hụt trong bức tranh của tạo hóa chăng?Tôi tìm tòi trong bức tranh nàng Vân, cố tìm đường đi vào tâm hồn nàng,nhưng tuyệt nhiên thật là khó khăn
Lần thứ nhất tôi tìm thấy tâm hồn Vân khi đứng trước mộ Đạm Tiên.Vân đã cười nhạo chị khi thấy Kiều khóc than cho một kiếp tài hoa bạc mệnh
…”Vân rằng chị cũng nực cười
Khéo dư nước mắt khóc người đời xưa”…
Khi Kiều đau đớn trao mối tình đầu và những kỉ vật của mình cho Vân trước khi tạ từ gia đình đi theo Mã Giám Sinh ,Vân thản nhiên trêu đùa
…”Nỗi nàng Vân mới rỉ tai
Chiếc thoa này với tờ bồi ở đây
Này cha làm lỗi duyên mày
Thì thôi lỗi ấy sau này đã em “…
Trong suốt câu chuyện dài của Tố Như hình như Vân chưa hề một lần nhỏ lệ.
Có phải Cụ Nguyễn Du quên vẽ mắt nàng Vân.Hay bởi nàng vô lo vô nghĩ, vô tư đến vô tâm vô tình nên nàng chẳng cần dùng đôi mắt để nhìn đời ?
Thôi rồi ! Vân là chuẩn mực của những người đẹp thụ đông, luôn chấp nhận thực tại.Chả đụng chạm đến ai ,cũng đừng mong ai động chạm đến mình .
Có trách Vân ta hãy trách tạo hóa trước.
Nên trời tha cho Vân,để cho nàng một cuộc sống yên bình không sóng gió
Kiều thì khác.Ngay cái nhìn đầu tiên, tôi đã bị ám ảnh.Ám ảnh bởi vẻ đẹp vừa thực vừa ảo. Ám ảnh bởi nỗi day dứt khắc khoải ẩn sâu trong đôi mắt vời vợi xa xăm
Vâng !đôi mắt nàng Kiều.Tả Vân Nguyễn Du tả mọi chi tiết trừ đôi mắt .Tả Kiều cụ lại chọn tả mỗi đôi mắt thôi
…”làn thu thủy,nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm,liễu hờn kém xanh”…
Bởi đó là đôi mắt có vẻ đẹp độc đáo kì lạ.Không cụ thể, mà dùng bút pháp ước lệ,Nguyễn Du phác họa chân dung nàng Kiều bằng ánh mắt .Kì tài thật, từ một sự hữu hình(đôi mắt) ông vẽ ra một cái vô hình là ánh mắt .Ánh mắt tươi trẻ, mang nét thanh xuân phơi phới của tuổi xuân thì, đọng dấu ấn của thời con gái trong cái nhìn long lanh ,chạm khát khao của người đối diện bằng vẻ lộng lẫy sâu thẳm như nước hồ thu vậy.Đôi mắt ấy gợi vẻ đẹp thuần khiết trong trẻo nhưng cũng chất chứa nhiều tâm trạng cảm xúc của kiếp người. Dịu dàng mà sắc sảo, kín đáo mà rực rỡ ,vô hình mà đầy sức quyến rũ mê ly, đôi mắt nàng Kiều mang một sức mạnh vô hình “nghiêng nước ngiêng thành” là vậy . Chẳng phải ánh mắt nàng dùng dằng chân quân tử? lưu luyến lúc chia xa, thở than khi nghịch cảnh ,đau đáu những nỗi niềm ?Đó là đôi mắt của kẻ đa duyên,đa tình, đa sầu, đa cảm.Đôi mắt hé mở một thế giới nội tâm phong phú ,một trái tim nhạy cảm dễ xúc động trước những nỗi buồn đau của kiếp người.Đôi mắt nhìn thấu địa ngục, kéo hồn ma trở về trần gian.Đôi mắt biết phân biệt chân tinh của nhân thế cõi phàm. Đôi mắt biết dâng hiến thứ tha cho người lên niết bàn tịnh độ. Đi về trong sáu cõi luân hồi để trụ lại ở bến thanh tao.
Lại thêm tài cầm kì thi họa,bảo sao đời nàng đầy phong ba bão táp
Bởi đa đoan nên đời Kiều dang dở.Bởi độc đáo nên số Kiều truân chuyên.Bởi tài hoa nên trời ghen đất hờn.Kiếp đoạn trường của đời Kiều muôn phần ai oán nhưng tỷ phần ái mộ
…”Ngẫm hay muôn sự tại trời
Trời kia đã bắt làm người có thân
Bắt phong trần phải phong trần
Cho thanh cao mới được phần thanh cao
Có đâu thiên vị người nào chữ tài chữ mệnh dồi dào cả hai
Có tài mà cậy chi tài
Chữ tài liền với chữ tai một vần”…
Bởi chưng là :
…”Lạ gì bỉ sắc tư phong
Tròi xanh quen thói má hồng đánh ghen “…
Cũng như Tây Thi đời Chu, Điêu thuyền thời tam quốc,Triệu phi yến đời Hán, Dương Quý Phi đời Đường ở Trung Hoa ,Kiều cũng thuộc kiếp hồng nhan phận bạc thế thôi.Thương Kiều không được hưởng vinh hoa phú quý bằng người ta !
Một giọt lệ tưởng nhớ người đẹp tài hoa trong ngày xuân mới,hay chăng là để ta tìm những bài học quý giá cho mình ở cách nhìn nhận các giá trị vĩnh hằng của cái đẹp trong nhân gian .
(TPHCM Ngày mùng 3 tết Ất Mùi )
(BH150221)
Vâng !đôi mắt nàng Kiều.Tả Vân Nguyễn Du tả mọi chi tiết trừ đôi mắt .Tả Kiều cụ lại chọn tả mỗi đôi mắt thôi
…”làn thu thủy,nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm,liễu hờn kém xanh”…
Bởi đó là đôi mắt có vẻ đẹp độc đáo kì lạ.Không cụ thể, mà dùng bút pháp ước lệ,Nguyễn Du phác họa chân dung nàng Kiều bằng ánh mắt .Kì tài thật, từ một sự hữu hình(đôi mắt) ông vẽ ra một cái vô hình là ánh mắt .Ánh mắt tươi trẻ, mang nét thanh xuân phơi phới của tuổi xuân thì, đọng dấu ấn của thời con gái trong cái nhìn long lanh ,chạm khát khao của người đối diện bằng vẻ lộng lẫy sâu thẳm như nước hồ thu vậy.Đôi mắt ấy gợi vẻ đẹp thuần khiết trong trẻo nhưng cũng chất chứa nhiều tâm trạng cảm xúc của kiếp người. Dịu dàng mà sắc sảo, kín đáo mà rực rỡ ,vô hình mà đầy sức quyến rũ mê ly, đôi mắt nàng Kiều mang một sức mạnh vô hình “nghiêng nước ngiêng thành” là vậy . Chẳng phải ánh mắt nàng dùng dằng chân quân tử? lưu luyến lúc chia xa, thở than khi nghịch cảnh ,đau đáu những nỗi niềm ?Đó là đôi mắt của kẻ đa duyên,đa tình, đa sầu, đa cảm.Đôi mắt hé mở một thế giới nội tâm phong phú ,một trái tim nhạy cảm dễ xúc động trước những nỗi buồn đau của kiếp người.Đôi mắt nhìn thấu địa ngục, kéo hồn ma trở về trần gian.Đôi mắt biết phân biệt chân tinh của nhân thế cõi phàm. Đôi mắt biết dâng hiến thứ tha cho người lên niết bàn tịnh độ. Đi về trong sáu cõi luân hồi để trụ lại ở bến thanh tao.Lại thêm tài cầm kì thi họa,bảo sao đời nàng đầy phong ba bão táp
Bởi đa đoan nên đời Kiều dang dở.Bởi độc đáo nên số Kiều truân chuyên.Bởi tài hoa nên trời ghen đất hờn.Kiếp đoạn trường của đời Kiều muôn phần ai oán nhưng tỷ phần ái mộ
…”Ngẫm hay muôn sự tại trời
Trời kia đã bắt làm người có thân
Bắt phong trần phải phong trần
Cho thanh cao mới được phần thanh cao
Có đâu thiên vị người nào chữ tài chữ mệnh dồi dào cả hai
Có tài mà cậy chi tài
Chữ tài liền với chữ tai một vần”…
Bởi chưng là :
…”Lạ gì bỉ sắc tư phong
Tròi xanh quen thói má hồng đánh ghen “…
Cũng như Tây Thi đời Chu, Điêu thuyền thời tam quốc,Triệu phi yến đời Hán, Dương Quý Phi đời Đường ở Trung Hoa ,Kiều cũng thuộc kiếp hồng nhan phận bạc thế thôi.Thương Kiều không được hưởng vinh hoa phú quý bằng người ta !
Một giọt lệ tưởng nhớ người đẹp tài hoa trong ngày xuân mới,hay chăng là để ta tìm những bài học quý giá cho mình ở cách nhìn nhận các giá trị vĩnh hằng của cái đẹp trong nhân gian .
(TPHCM Ngày mùng 3 tết Ất Mùi )
(BH150221)
